De rondetafel van ITchannelPRO ging dit keer over de stand van zaken bij 5G en Wi-Fi 7. Vooraf leek dat een duidelijk omkaderd onderwerp. Na afloop stelden alle deelnemers vast dat er over veel meer was gesproken en dat dit absoluut nodig is omdat de markt zo complex is.
Wie zijn er uitgenodigd?
Wie nodig je uit als je een goed gesprek wil voeren over mobiele communicatie via 5G en Wi-Fi 7? Moet je dan de telecomoperators met een 5G-licentie benaderen? Maar wat kunnen en vooral mogen die vertellen over de zakelijke 5G-varianten? Gelukkig zijn er minder problemen als het gaat om Wi-Fi 7, maar ook daarbij was er een issue. Wi-Fi 7 veronderstelt connectiviteit die weer door anderen wordt geleverd. Dit alles leverde een interessante tafelbezetting op.
Voorstelronde
Elke ITchannelPRO rondetafel begint met een voorstelronde. Dat was deze keer niet anders, maar omdat het deelnemersveld breder was, is daar meer tijd voor uitgetrokken.
Alcatel-Lucent Enterprise, aan tafel vertegenwoordigt door Jaimy Buiks, is een wereldwijde ICT-fabrikant die connectivity-oplossingen fabriceert voor de zakelijke markt. ALE heeft data-netwerkoplossingen zoals wifi, LAN, WAN en pLTE/5G voor de zakelijke markt. Daarnaast levert het bedrijf ook diverse communicatie-oplossingen. ALE verkoopt hun oplossingen enkel via het kanaal van partners waaronder distributeurs en resellers, maar nooit rechtstreeks aan eindklanten.
BNS Data Logistics, vertegenwoordigd door Bastiaan Kuijlaars en Arnoud Hersbach, weet alles van het verzenden en weer innemen van de breedbandmodems en routers in opdracht van de consumentenproviders in Nederland. Als nieuwe technologie zoals Wi-Fi 7 voor eindgebruikers beschikbaar komt, neemt bij dit bedrijf de werkdruk verder toe.
Iedereen zal bekend zijn met slecht bereik binnenshuis of op kantoor. Ries Modderkolk van BinnenBereik weet daar alles van. Dit bedrijf heeft zich volledig gericht op het mogelijk maken van 4G- en 5G-bereik in bedrijfspanden en andere zakelijke ruimtes. Het gaat daarbij om de publieke connectiviteit van de drie MNO’s.
Cris van Dalen van Capestone richt zich ook op 5G, maar dan uitsluitend private networks. De oplossingen die zijn bedrijf levert, beantwoorden daarom een andere vraag dan waarmee Ries te maken heeft.
Eric van Uden is al jaren het gezicht van modem- en routerleverancier AVM in Nederland. AVM heeft producten die vooral via providers worden aangeboden, maar er is ook een kanaal van resellers die op hun beurt zowel consumenten als zakelijke eindgebruikers bedienen. Dit zijn de devices die nu nog zijn voorzien van Wi-Fi 6 maar op termijn met Wi-Fi 7 zullen worden uitgerust.
Distributeur Real Solutions is bij de lezers vooral bekend als specialist in storage en NAS. In het portfolio zitten ook networkingproducten en dat is mede om te kunnen profiteren van de uitgebreide opties van NAS. De markt die het bedrijf van Jeroen Huël bedient, heeft draadloze connectiviteit nodig om andere producten goed te laten functioneren.
Fouad el Hamiti van Internet on Demand weet alles van mobiel internet als tijdelijke vervanging van vaste breedbandaansluitingen. Aanbieders van glasvezelverbindingen vertrouwen op Internet on Demand om hun klanten bij storingen snel te kunnen helpen aan een 4G-/5G-verbinding met mobiel modem.
Jan Buis vertegenwoordigt Genexis, de leverancier die bij een veelheid van FttH-aansluitingen in Nederland zorgt voor de omzetting van het optische naar het elektrische signaal. De producten worden uitsluitend geleverd aan de glasvezelbedrijven.
Wi-Fi 7
De vraag naar steeds snellere vaste internetverbindingen voor consumenten in de vorm van FttH raakt de business van Jan. Snel glasvezel noopt consumenten ook tot het upgraden van de verbindingen binnenshuis, zowel ethernet als de draadloze wifi-kant van het LAN, en daar weet Eric van Uden weer alles van.
Het enige punt dat op de consumentenmarkt speelt, is snelheid en latency (gaming & VR) . Zolang de consument met Cat 6-bekabeling of Wi-Fi 6 met de maximale snelheid van zijn internetverbinding kan surfen of gamen, is er geen reden voor een upgrade naar Wi-Fi 7. De meerwaarde voor die markt lijkt daarmee voorlopig beperkt.
Jaimy geeft aan dat op de zakelijke markt de meerwaarde van Wi-Fi 7 uit wezenlijk meer bestaat dan de toename van snelheid. Versie 7 ondersteunt weliswaar hogere snelheden, maar dat zal volgens hem ook in de zakelijke markt niet de reden van aanschaf zijn. Jaimy: “Belangrijker is dat Wi-Fi 7 veel beter overweg kan met grote aantallen IoT-devices die binnen een bepaald oppervlakte toegang willen krijgen tot het internet, zonder dat hierbij latency optreedt. Zoiets komt niet alleen voor in hele grote kantoren, maar ook op plekken waar veel mensen bijeenkomen”, aldus Jaimy. “Kortom, Wi-Fi 7 zorgt voor een zeer betrouwbare en stabiele gebruikerservaring. Tot slot is het voor de zakelijke markt van belang dat de connectie met Wi-Fi 7 zowel binnen als buiten kan plaatsvinden, vanuit een managementplatform waardoor de beheeropties voor devices en services enorm wordt vereenvoudigd.”
Naast elkaar
Zijn inschatting wordt door de rest van de aanwezigen gedeeld. Als aanvulling daarop geven Cris en Eric nog aan dat versie 6 en 7 nog geruime tijd naast elkaar zullen bestaan. Dat is dus een andere situatie dan bij de overgang van versie 5 naar 6. Eric en Jan hebben daarvoor overigens wel een bijzondere verklaring. Als gevolg van de pandemie en de problemen in de supply chain zijn de prijzen voor Wi-Fi 5-chips volgens hen zo hoog geworden dat overstappen naar Wi-Fi 6 de enige uitweg was.
Welke 5G?
De levendigheid van de discussie neemt toe als 5G ter sprake komt. Iedereen aan tafel die 5G in het portfolio heeft, wil weten welke 5G wordt bedoeld. Ries heeft de handen vol aan het beschikbaar maken van het 5G-signaal van de MNO’s in gebouwen. “Gebouwen moeten steeds beter worden geïsoleerd. Het nadeel is dat dit leidt tot verminderd inpandig bereik. 5G is daar nog kritischer dan 4G. Wij zorgen er met een additionele oplossing voor indoor mobiele dekking, nog voordat het 5G-signaal van een of meerdere MNO’s in het gebouw wordt afgeleverd. Dan kunnen mensen dus gewoon blijven bellen en gebruik maken van apps en mobiele data.”
Private 5G
Als het gaat om mobiele connectiviteit in gebouwen kan ook private 5G een welkome oplossing zijn. 4G private networks bestaan, maar de 5G variant nog niet. Dat is een punt dat velen aan tafel onder de aandacht brengen. Cris neemt daar het voortouw. “5G private gaat pas echt vliegen als de 3,5 GHz-band beschikbaar komt. Potentiële gebruikers wachten daarop. Wat we in Nederland 5G noemen, is niet te vergelijken met wat je in het buitenland ziet.” Jan: “Dat er 5G in je display staat, wil niet zeggen dat de MNO jou een echt 5G signaal aanbiedt. Als ik de grens oversteek, blijft het icoontje in mijn display gelijk, maar de snelheid is aanzienlijk hoger.”
Tussen alle kritische opmerkingen over het huidige 5G-aanbod in Nederland is er ook nog een intrigerende opmerking van Fouad. “De tijdelijke internetpakketten die wij namens de glasvezelaanbieders leveren om te kunnen voorzien in tijdelijk mobiel internet, krijgen een steeds hogere snelheid.” Daarmee geeft hij aan dat er, ondanks alle eerdere kritiek, echt wel wat gebeurt op het vlak van 4G/5G in Nederland.
Circulariteit en security
Zonder dat het op de agenda stond, kwam circulariteit ter sprake en dat bleek zelfs de opmaat te zijn voor een discussie over security. Het begon met een vraag van Jeroen die vanuit Real Solutions al langer bezig is met circulariteit. Bij BNS is circulariteit natuurlijk aan de orde van de dag. Alle ingenomen hardware wordt gecontroleerd en waar mogelijk weer ingezet. Arnoud gaf als voorbeelden het hergebruiken van werkende printplaten en behuizingen die gemaakt zijn van recycled plastic. Bij Genexis is dat laatste ook al de staande praktijk.
Het is Eric die de brug slaat naar security. “Het langer gebruiken van hardware heeft absoluut voordelen, maar ik zie een groot probleem met security. We hebben in Europa de Cyber Resilience Act en die beperkt echt de groei van circulariteit.” Jaimy en Jan vallen Eric bij. Als fabrikanten valt dit trio in de categorie 1 van de CRA. Eric legt uit dat zij onder andere verplicht zijn firmware-updates aan te bieden en security-issues te melden. Zoiets werkt alleen als bekend is waar de devices staan. BNS kan dat bijhouden voor alle consumentenproducten die het namens providers in de markt zet, maar voor producten in de zakelijke markt werkt dat niet.
De CRA eist dat vendoren moeten communiceren wanneer bestaande producten, de componenten of software daarvan niet langer van de band rollen. Een dergelijke melding zal gevolgen hebben voor de verkoopbaarheid van de producten. En voor alle duidelijkheid: dit geldt voor alle hardware die aan het internet kan worden gehangen.
Rondetafel over de hele keten
Met het benoemen van deze twee thema’s is duidelijk dat er veel meer factoren invloed hebben op de introductie van 5G en Wi-Fi 7. Naast circulariteit en security is ook het bekende knelpunt van de arbeidsmarkt genoemd en zo waren er nog meer punten. Dit was geen rondetafel waar commercie de boventoon voerde. Hier waren twee nieuwe technologieën aanleiding voor ruim drie uur discussie tussen partijen die elk een eigen plek in de keten hebben en verder kijken dan de eigen business.
Op de groepsfoto vlnr
- Eric Luteijn – LuteijnMedia
- Ries Modderkolk – BinnenBereik
- Jan Buis – Genexis
- Jaimy Buiks – ALE
- Eric van Uden – AVM
- Bastiaan Kuijlaars – BNS Data Logistics
- Arnoud Hersbach – BNS Data Logistics
- Jeroen Huël – Real Solutions
- Cris van Dalen – Capestone
- Fouad el Hamiti – Internet on Demand
